- Sygnaliści -

Sygnalista to osoba, która zgłasza naruszenia prawa uzyskane w kontekście pracy, niezależnie od podstawy świadczenia tej pracy. Może to być nie tylko pracownik zatrudniony na etacie, ale także osoba na umowie cywilnoprawnej, stażysta, praktykant, przedsiębiorca współpracujący z firmą czy osoba zajmująca stanowisko w organie spółki. Ochrona przysługuje również byłym pracownikom, osobom pomagającym sygnaliście oraz powiązanym z nim podmiotom. Pracownik i pracownik tymczasowy Zleceniobiorca, praktykant, stażysta Akcjonariusz, wspólnik, członek organu Osoby współpracujące na podstawie B2B lub podwykonawstwa Osoby pomagające w zgłoszeniu

Zgłoszenie sygnalisty może dotyczyć wielu obszarów naruszeń prawa, w szczególności tych, które mają wpływ na interes publiczny lub prawa innych osób. Zalicza się do nich m.in. korupcję, naruszenia przepisów o zamówieniach publicznych, ochronę konsumentów, ochronę środowiska, łamanie zasad bezpieczeństwa produktów, finansów, danych osobowych czy praw pracowniczych. Korupcja i przestępstwa gospodarcze Łamanie przepisów środowiskowych, bezpieczeństwa i higieny pracy Nadużycia wobec systemów finansowych Naruszenia ochrony danych osobowych Zagrożenie dla zdrowia i bezpieczeństwa publicznego

Ochrona przysługuje od momentu dokonania zgłoszenia (wewnętrznego, zewnętrznego lub publicznego), jeśli sygnalista miał uzasadnione podstawy sądzić, że zgłaszana informacja jest prawdziwa i dotyczy naruszenia prawa. Niedopuszczalne jest celowe zgłaszanie nieprawdziwych informacji – wówczas grozi odpowiedzialność karna. Ochrona obowiązuje od chwili zgłoszenia Warunkiem jest dobra wiara i uzasadnione przekonanie o naruszeniu prawa Fałszywe zgłoszenia podlegają sankcjom

Sygnaliści mogą zgłaszać naruszenia poprzez: Wewnętrzne kanały zgłoszeń (np. dedykowany adres e-mail, formularz elektroniczny, osobiste spotkanie) Zewnętrzne zgłoszenia do odpowiednich organów publicznych (np. prokuratura, Rzecznik Praw Obywatelskich) W szczególnych przypadkach – publiczne ujawnienie informacji (np. media), gdy nie reagują kanały formalne lub występuje niebezpieczeństwo zacierania śladów.

Podmioty zatrudniające minimum 50 osób mają obowiązek wdrożenia procedury zgłaszania nieprawidłowości oraz zapewnienia skutecznych i bezpiecznych kanałów przyjmowania zgłoszeń. Muszą zagwarantować ochronę poufności danych sygnalisty i podjąć odpowiednie działania następcze wobec zgłoszenia. Sektory szczególnie narażone na nadużycia muszą spełnić wymogi niezależnie od liczby zatrudnionych. Ustanowienie i wdrożenie procedur zgłaszania naruszeń Zapewnienie bezpieczeństwa, poufności i ochrony przed działaniami odwetowymi Szkolenie pracowników z zakresu ochrony sygnalistów

Ochrona sygnalistów polega przede wszystkim na zakazie jakichkolwiek działań odwetowych wobec osoby zgłaszającej nieprawidłowości. Oznacza to, że nie można jej zwolnić z pracy, zdegradować, obniżyć wynagrodzenia, zastraszać, dyskryminować ani w żaden sposób negatywnie traktować z powodu dokonanego zgłoszenia. Naruszenie tych zasad daje sygnaliście prawo do dochodzenia odszkodowania i innych roszczeń.

Procedura zgłaszania obejmuje zgłoszenia: Z wykorzystaniem dedykowanych kanałów (e-mail, telefon, spotkanie) Ustnie lub na piśmie – także anonimowo, w zależności od polityki firmy Wskazanie miejsca, daty i opisu zdarzenia, osób i dowodów dotyczących naruszenia Zgłaszający otrzymuje potwierdzenie przyjęcia zgłoszenia oraz informację o podjętych krokach w określonym terminie.

Kancelaria świadczy pomoc prawną zarówno sygnalistom, jak i podmiotom zatrudniającym. Dla sygnalistów to m.in.: Doradztwo w zakresie praw i obowiązków oraz ocena, czy konkretna sytuacja spełnia kryteria ochrony Pomoc w przygotowaniu zgłoszenia i ocenie ryzyka prawnego Dla pracodawców i firm kancelaria oferuje: Audyt i opracowanie procedur zgłaszania naruszeń Szkolenia i wdrażanie systemów ochrony sygnalistów Reprezentację i wsparcie w wyjaśnianiu zgłoszeń.

Działania odwetowe wobec sygnalistów (zwolnienie, szykany, pogorszenie warunków zatrudnienia) są zakazane i grożą za nie sankcje prawne, w tym obowiązek wypłaty odszkodowania lub zadośćuczynienia. Brak wdrożenia niezbędnych procedur to także ryzyko kar finansowych i odpowiedzialności zarządu za naruszenie ustawowych obowiązków.

Jeśli osoba zgłaszająca wiedziała, że zgłoszenie jest nieprawdziwe, może podlegać odpowiedzialności karnej – od grzywny, przez ograniczenie wolności, po karę pozbawienia wolności do 2 lat. Kluczowe jest więc działanie w dobrej wierze i na podstawie uzasadnionych przesłanek.