- Oszustwa podatkowe -
Na czym polegają oszustwa podatkowe?
Przepisy karne skarbowe w Polsce, tworzą system reguł, nakładających na podatnika szereg obowiązków z zakresie rozliczeń podatkowych i należności publicznoprawnych, które są weryfikowane przez posiadające coraz szersze uprawnienia organy podatkowe, zaś ich naruszenie może spowodować odpowiedzialność karną skarbową.
Działania polegające na podawaniu w deklaracjach podatkowych niezgodnych z prawdą informacji, celem bezpodstawnego zwrotu podatku są w Polsce karalne i mogą powodować odpowiedzialność w postaci wielomilionowych kar grzywny sięgających nawet 33 mln zł. oraz kar pozbawienia wolności. Co istotne, nie zawsze można mówić tu jedynie o zwrocie należności podatkowej, czyn ten może być popełniony także wówczas, gdy podatnik swoim zachowaniem doprowadzi do zaliczenia nadwyżki podatkowej na zaległości podatkowe lub bieżące albo przyszłe zobowiązania podatkowe.
Przestępstwem tzw. oszustwa podatkowego będzie już sama próba uzyskania zwrotu podatku VAT, wynikająca ze złożonej do organu podatkowego deklaracji. Podatnik musi więc pamiętać, iż karalne jest więc jego działanie, które spowoduje narażenie uszczuplenia wpływów budżetowych.
W praktyce, przestępstwo to może być popełniane z naruszeniami innych obowiązujących w Polsce przepisów, w szczególności z tzw. fałszem intelektualnym. Faktura VAT w systemie prawnym jest uznawana za szczególny rodzaj dokumentu, a osoba zobowiązana do jej wystawienia, jeżeli potwierdza w niej nierzetelne transakcje, które mogą mieć znaczenie dla określenia wysokości należności publicznoprawnej lub jej zwrotu albo zwrotu innej należności o charakterze podatkowym lub takiej faktury lub faktur używa, naraża się na odpowiedzialność karną z art. 271a k.k. i 62 § 2 k.k.s. Co niezwykle istotne, w przypadku wystawiania lub używania nierzetelnych faktur mających znaczenie dla określenia wysokości zobowiązania podatkowego, zawierających kwotę należności, której wartość lub łączna wartość jest większa niż 10 mln zł., podatnik popełnia szczególne przestępstwo, które podlega karze pozbawienia wolności od 5 do 25 lat.
Kiedy zachodzi przedawnienie przestępstw podatkowych?
W sprawach podatkowych, istotnym elementem powodującym możliwość pociągnięcia podatnika do odpowiedzialności jest przedawnienie. Organ podatkowy stara się swoimi działaniami zawiesić jego bieg, celem możliwości aktywnego działania w sprawie. Pamiętać jednak należy, iż nie każde działanie organu podatkowego mające na celu zawieszenie biegu przedawnienia zobowiązania podatkowego będzie zgodne z prawem.
Często spotykaną praktyką w postępowaniach podatkowych, celem zatrzymania biegu przedawnienia zobowiązania podatkowego, jest tzw. intencjonalne wszczynanie przez organ podatkowy postępowania karnego skarbowego. Rolą obrońcy w związku z reprezentowaniem klienta w postępowaniu związanym z nienależnym zwrotem podatku VAT jest m.in. weryfikacja czy doszło do skutecznego zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego, albowiem Uchwała składu siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 maja 2021 r. I FPS 1/21 wskazuje jakie przesłanki winny być spełnione, aby zaistniał skutek z mocy prawa. Sądowa kontrola biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego daje więc możliwości stwierdzenia, iż niezależnie od działania organu podatkowego karalność przestępstwa skarbowego ustała.
Czy można złożyć korektę deklaracji podatkowej?
Kolejnym elementem, który może być kluczowy w związku z wprowadzeniem organu podatkowego w błąd jest możliwość złożenia korekty deklaracji skarbowej. Należy jednak dokładnie zbadać wszelkie okoliczności sprawy, gdyż nie zawsze złożona korekta deklaracji podatkowej chroni przed odpowiedzialnością za wszystkie przestępstwa i wykroczenia podatkowe przewidziane w Kodeksie karnym skarbowym. Potwierdził to Sąd Najwyższy w postanowieniu z 20.06.2012 r. sygn. akt I KZP 3/12 wskazując, iż nie wszystkie bowiem czyny zabronione stypizowane w Kodeksie karnym skarbowym można „naprawić”, składając korektę deklaracji podatkowej i uiszczając uszczuploną należność publicznoprawną (a więc wraz z odsetkami za zwłokę).
Wystąpienie o zwrot podatkowej należności publicznoprawnej z reguły spowoduje działania kontrolne organów podatkowych oraz zainteresowaniem organów karnych skarbowych. W przypadku wielomilionowych faktur VAT i tzw. karuzel podatkowych sprawcy muszą się zarazem liczyć z zatrzymaniem i ryzykiem tymczasowego aresztowania.
Czy warto korzystać z pomocy obrońcy przy oszustwach podatkowych?
Pierwsze czynności procesowe z udziałem podatnika są niezwykle istotne z perspektywy tworzenia linii obrony. Jak więc widać, rolą obrońcy w postępowaniu związanym z nienależnym zwrotem VAT jest szerokie badanie okoliczności wszczęcia postępowania karanego skarbowego, niejednokrotnie jak najszybsze zgłoszenie wniosków dowodowych, które mogą w sposób oczywisty odciążyć podejrzanego od stawianych mu zarzutów, tym bardziej, iż czyn ten może być popełniony zarówno w zamiarze ewentualnym, jak i bezpośrednim co może mieć wpływ na wymiar kary.
Kluczem dla właściwej obrony w sprawach karnych skarbowych jest podjęcie działań w oparciu o najnowsze orzecznictwo i ukierunkowaną strategię. Dlatego szczególnie ważne jest właściwe zabezpieczenie interesów procesowych strony postępowania przez szybki kontakt z obrońcą.
Kancelaria Kopeć & Zaborowski w zakresie przestępstw dotyczących tzw. oszustw podatkowych świadczy usługi prawne polegające m.in. na:
- udzielaniu kompleksowych porad prawnych;
- wykonaniu analizy procesowej materiału dowodowego;
- opracowaniu najlepszej dla Klienta strategii procesowej;
- składaniu wniosków dowodowych o wykonanie czynności w postępowaniu;
- braniu udziału w czynnościach podejmowanych przez organy podatkowe;
- uczestniczeniu w przesłuchaniach;
- reprezentowaniu klienta na wszystkich etapach postępowania
- prowadzeniu szkolenia w zakresie oszustw podatkowych.
Masz problem? Potrzebujesz wsparcia w zakresie przestępstwa oszustwa podatkowego? Nie zwlekaj!
Skontaktuj się z nami!
FAQ - Najczęściej zadawane pytania
Czym są oszustwa podatkowe?
Oszustwa podatkowe to celowe działania lub zaniechania podatników, które mają na celu uniknięcie zapłaty należnych podatków lub zaniżenie ich wysokości. Mogą obejmować fałszowanie dokumentów księgowych, ukrywanie dochodów, zaniżanie podstawy opodatkowania albo tworzenie fikcyjnych transakcji. Istotne jest, że oszustwo podatkowe różni się od błędu rachunkowego – w przypadku oszustwa mamy do czynienia ze świadomym, zamierzonym działaniem, które spełnia przesłanki przestępstwa skarbowego.
Jakie są najczęstsze formy oszustw podatkowych w Polsce?
W praktyce organy podatkowe i skarbowe najczęściej wykrywają: ukrywanie części dochodów z działalności gospodarczej lub pracy „na czarno”, nieujawnianie części obrotu w handlu gotówkowym, tworzenie tzw. „pustych faktur” (faktur bez pokrycia w rzeczywistości gospodarczej), fikcyjną sprzedaż lub zakupy między powiązanymi firmami, udział w karuzelach VAT, transfer dochodów do rajów podatkowych przy użyciu sztucznych konstrukcji spółek.
Jakie przepisy prawa regulują odpowiedzialność za oszustwa podatkowe?
Podstawą prawną jest Kodeks karny skarbowy (KKS), który szczegółowo opisuje czyny zabronione związane z uchylaniem się od opodatkowania, wyłudzaniem zwrotu podatku VAT czy fałszowaniem dokumentów. Ważne są również regulacje Ordynacji podatkowej oraz przepisy ustaw szczegółowych, np. ustawy o VAT czy podatkach dochodowych. W praktyce coraz większe znaczenie mają również unijne dyrektywy i regulacje, które mają na celu zwalczanie oszustw transgranicznych.
Jakie kary grożą za oszustwa podatkowe?
Za oszustwa podatkowe mogą grozić poważne konsekwencje, m.in.: grzywny sięgające setek tysięcy złotych (wypłacane w stawkach dziennych), kara ograniczenia lub pozbawienia wolności – w najcięższych przypadkach do 10 lat, przepadek majątku, który pochodził z przestępstwa podatkowego, odpowiedzialność majątkowa całej spółki lub osób pełniących funkcje zarządcze. Warto zaznaczyć, że wysokość kary zależy od kwoty uszczuplenego podatku oraz skali działania.
Czy każda pomyłka w deklaracji jest oszustwem podatkowym?
Nie. Błędy rachunkowe, które powstają w wyniku pomyłki, niedopatrzenia czy nieznajomości przepisów, nie są automatycznie traktowane jako przestępstwo. Organy podatkowe w takich sytuacjach dają podatnikowi możliwość korekty deklaracji. Oszustwo podatkowe zakłada świadome i umyślne działanie, którego celem jest uniknięcie zapłaty podatku. Dlatego kluczowe znaczenie ma wykazanie zamiaru i udowodnienie przez organy, że podatnik działał celowo.
Jak wykrywane są oszustwa podatkowe?
Administracja skarbowa korzysta z zaawansowanych metod analizy ryzyka podatkowego. Wykorzystywane są m.in.: systemy informatyczne monitorujące przepływy finansowe i rejestry VAT (np. JPK_VAT), analiza powiązań między podmiotami gospodarczymi, kontrola rachunków bankowych i przepływów zagranicznych, sygnały od sygnalistów lub doniesienia od kontrahentów, współpraca międzynarodowa z innymi państwami i instytucjami UE. Dzięki tym narzędziom organy są w stanie szybko identyfikować nieprawidłowości i wstrzymywać zwroty podatków, które wykazują cechy nadużyć.
Czy za oszustwa podatkowe odpowiada tylko właściciel firmy?
Nie. Odpowiedzialność mogą ponosić: właściciele i wspólnicy spółek, członkowie zarządu, którzy podpisują deklaracje lub zatwierdzają działania finansowe, główni księgowi i osoby zajmujące się obsługą księgową, w niektórych przypadkach także doradcy podatkowi lub osoby trzecie, które brały udział w organizowaniu schematów oszustw podatkowych. Odpowiedzialność może mieć charakter zarówno karny, jak i cywilnoprawny.
Jak bronić się przed zarzutem oszustwa podatkowego?
Kluczowa jest szybka reakcja i skorzystanie z pomocy wyspecjalizowanej kancelarii. Możliwe działania obronne obejmują: przedstawienie rzetelnej dokumentacji podatkowej, udowodnienie braku zamiaru działania w celu oszustwa (działanie nieumyślne), powołanie biegłych do analizy ksiąg i transakcji, wykazanie, że spółka lub osoba działała w zaufaniu do doradcy podatkowego. Czasami najlepszym rozwiązaniem jest również skorzystanie z prawa do czynnego żalu – instytucji, która pozwala na uniknięcie kary w przypadku samodzielnego ujawnienia organom błędów i uregulowania zaległości.
Jak kancelaria prawna może pomóc w sprawach dotyczących oszustw podatkowych?
Kancelaria oferuje kompleksowe wsparcie poprzez: analizę sytuacji podatkowej klienta i ocenę ryzyka, przygotowanie linii obrony w postępowaniu karnym skarbowym, reprezentację przed sądem i organami podatkowymi, pomoc w kontaktach z urzędem skarbowym i prokuraturą, doradztwo w zakresie restrukturyzacji działalności, aby w przyszłości uniknąć oskarżeń o nadużycia. Profesjonalna pomoc prawna często pozwala zminimalizować konsekwencje lub zakończyć postępowanie polubownie.
Jak zapobiegać oszustwom podatkowym w firmie?
Najlepszą metodą obrony jest prewencja. Skuteczne działania obejmują: prowadzenie rzetelnej księgowości, korzystanie z usług sprawdzonych biur rachunkowych i doradców podatkowych, regularne audyty podatkowe i przeglądy ksiąg, wdrożenie procedur compliance i polityki podatkowej w firmie, unikanie podejrzanych transakcji z niezweryfikowanymi podmiotami, stałe szkolenie kadry w zakresie przepisów podatkowych. Dzięki tym działaniom firma znacząco zwiększa swoje bezpieczeństwo podatkowe i minimalizuje ryzyko odpowiedzialności karnej.






